1. Bối cảnh và nguyên nhân xảy ra cháy
Vào ngày 26 tháng 11 năm 2025, một vụ cháy nghiêm trọng đã bùng phát tại khu chung cư Wang Fuk Court ở quận Tai Po, Hong Kong[1]. Vụ hỏa hoạn đã thiêu rụi ít nhất 7 trong tổng số 8 tòa tháp của khu phức hợp[2], trở thành một trong những thảm họa cháy lớn nhất trong gần 80 năm qua tại đặc khu[3].
Bối cảnh
Khu chung cư Wang Fuk Court gồm 8 tòa tháp cung cấp gần 2.000 căn hộ, với khoảng 4.800 cư dân sinh sống[4]. Thời điểm xảy ra vụ cháy, khu chung cư đang trong quá trình cải tạo, với toàn bộ các tòa nhà được bao bọc bởi giàn giáo bằng tre và các vật liệu chống bụi như màng nhựa và lưới bảo vệ[5].
Việc sử dụng giàn giáo bằng tre là một thực hành phổ biến tại Hong Kong trong các công trình xây dựng và cải tạo nhờ vào tính linh hoạt và chi phí thấp[6]. Tuy nhiên, vật liệu này rất dễ bắt lửa và có thể góp phần làm ngọn lửa lan nhanh nếu không được bảo dưỡng đúng cách[7]. Ngoài ra, các vật liệu chống bụi như màng nhựa được treo bên ngoài tòa nhà cũng có thể đóng vai trò đẩy nhanh quá trình cháy nếu không đạt tiêu chuẩn chống cháy[7].
Nguyên nhân
Theo các báo cáo ban đầu từ giới chức địa phương và phương tiện truyền thông, vụ cháy được cho là bắt nguồn từ giàn giáo bên ngoài. Một nguồn nhiệt chưa được xác định rõ, có thể là tàn thuốc hút của công nhân hoặc thiết bị hàn, có thể đã làm bén lửa vào vật liệu dễ cháy như tre hoặc màng nhựa[8]. Ngọn lửa sau đó nhanh chóng lan rộng theo giàn giáo và màng che bụi đến mặt trong của tòa nhà và các tòa nhà lân cận[2].
Mặc dù chính quyền Hong Kong chưa công bố kết luận chính thức từ cuộc điều tra, các nhân chứng và chuyên gia đã đưa ra nhiều giả thuyết. Đặc biệt, các quan chức địa phương cho rằng một số vật liệu trên tường ngoài của các tòa nhà cao tầng không đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy, khiến đám cháy lan nhanh và dữ dội một cách bất thường[9]. Việc sử dụng giàn giáo tre, thường không được kiểm tra kỹ lưỡng về khả năng chống cháy, được coi là một trong những yếu tố then chốt làm gia tăng mức độ nghiêm trọng của vụ cháy[8].
Tham_Hoa_Bao_Truoc2. Thiệt hại và tổn thất
Vụ cháy đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng không chỉ về người mà còn tài sản và ảnh hưởng đến cộng đồng.
- Thương vong: Tính đến ngày 28 tháng 11 năm 2025, số người thiệt mạng xác nhận là 94 người[10]. Hơn 60 người bị thương, trong đó có ít nhất 17 người trong tình trạng nguy kịch[11]. Một trong những nạn nhân là một sĩ quan cứu hỏa 32 tuổi đã hy sinh khi đang tham gia vào chiến dịch cứu hộ[12]. Hơn 279 người được thông báo là mất tích[12].
- Tài sản: Ít nhất 7 tòa tháp của khu chung cư bị thiêu rụi hoàn toàn, hàng ngàn cư dân buộc phải sơ tán[2]. Các tòa nhà còn lại cũng bị hư hại nặng nề, trong đó nhiều căn hộ không thể sử dụng được nữa[13].
- Thiệt hại kinh tế và xã hội: Vụ cháy đã gây ra chấn động lớn về tâm lý xã hội tại Hong Kong và quốc tế. Những gia đình cư dân sống tại Wang Fuk Court, nhiều người thuộc nhóm xã hội dễ tổn thương (người già, trẻ em), buộc phải tạm trú tại các trung tâm cứu trợ và nhà ga, chờ đợi sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương[14]. Nhiều người mất tất cả trong tích tắc, từ nhà cửa đến đồ dùng cá nhân.
- Ảnh hưởng đến hệ thống cứu hộ: 200 lính cứu hỏa cùng hàng chục xe cứu hỏa đã được triển khai để dập lửa. Lực lượng cứu hỏa gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình chữa cháy do nhiệt độ cao, lượng khói độc, và sự bùng phát bất ngờ trên nhiều tầng[15].
3. Bức tranh chung về quản lý chung cư tại Hong Kong
Hệ thống nhà ở công cộng tại Hong Kong
Hệ thống nhà ở công cộng là trụ cột thiết yếu trong việc phục vụ hơn một nửa dân số Hong Kong, ước tính khoảng 3,8 triệu người sống trong các khu chung cư do chính phủ quản lý hoặc hỗ trợ[16]. Hầu hết các khu chung cư này được xây dựng từ cuối thập niên 1960 đến giữa thập niên 1980. Sau nhiều thập kỷ, nhiều tòa nhà gặp vấn đề về xuống cấp, rò rỉ nước, điện, hệ thống thoát nước và cháy nổ[17].
Quy định và thực tiễn về an toàn cháy nổ
Mặc dù Hong Kong có hệ thống pháp luật và quy chuẩn tương đối đầy đủ về an toàn cháy nổ đối với các tòa nhà dân dụng, quy trình thực thi và giám sát vẫn tồn tại nhiều điểm yếu[18]. Đặc biệt, các công trình cải tạo hoặc xây dựng mới đang sử dụng giàn giáo tre lại thiếu một khung pháp lý cụ thể để kiểm soát mức độ rủi ro cháy nổ[7].
Các cơ quan chức năng tại Hong Kong như Sở Lao động (Labour Department) chịu trách nhiệm giám sát an toàn lao động, trong đó có việc áp dụng giàn giáo an toàn. Tuy nhiên, những cảnh báo trước đó về nguy cơ cháy tại công trường Wang Fuk Court dường như chưa đủ mạnh để buộc nhà thầu thay đổi phương pháp hoặc vật liệu[19].
Việc sử dụng giàn giáo tre không bị cấm hoàn toàn, nhưng cần có quy định bảo trì và kiểm tra nghiêm ngặt, đặc biệt khi kết hợp với các vật liệu chống bụi dễ bắt lửa. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy quy trình giám sát chưa thực sự chặt chẽ[9].
4. Bài học từ thảm họa
Sự kiện thảm khốc tại khu chung cư Wang Fuk Court mang đến nhiều bài học quan trọng không chỉ cho chính quyền Hong Kong mà còn cho các khu vực đô thị khác, đặc biệt là những nơi đang phải đối mặt với tình trạng nhà ở xuống cấp, tăng trưởng dân số và mật độ xây dựng cao.
Tăng cường tiêu chuẩn an toàn vật liệu xây dựng
Một trong những bài học chính là sự cần thiết phải xem xét lại việc sử dụng giàn giáo bằng tre trong các công trình cải tạo hoặc xây dựng. Trong khi vật liệu này thân thiện về chi phí, nhưng lại rất dễ cháy[9]. Cần có chính sách ưu tiên chuyển đổi sang giàn giáo kim loại với khả năng chống cháy cao và dễ kiểm soát hơn. Đồng thời, cần có quy định cụ thể đối với các vật liệu che bụi như màng, lưới… phải đạt tiêu chuẩn chống cháy khi được dùng trong môi trường cao tầng[7].
Nâng cao hiệu quả hệ thống ứng phó khẩn cấp
Vụ cháy cho thấy rõ những hạn chế nghiêm trọng của lực lượng chữa cháy trong điều kiện tòa nhà cao tầng. Công nghệ hiện đại như thiết bị chống khói, dây thừng leo cao nhanh hơn, và robot cứu hộ cần được ưu tiên đầu tư[14]. Song song đó, cần cải thiện hệ thống báo cháy tự động, đồng bộ với hệ thống cảnh báo âm thanh và đèn LED, để cư dân sớm phát hiện và thoát hiểm kịp thời[18].
Tăng cường giáo dục cộng đồng và huấn luyện cư dân
Vụ cháy cũng cho thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức của công chúng và cư dân về an toàn cháy nổ. Các chương trình huấn luyện sơ tán khẩn cấp cho cư dân và thực hành diễn tập định kỳ nên được tổ chức tại các khu chung cư lớn[18]. Cư dân cần được hướng dẫn chuẩn bị sẵn các phương án thoát hiểm (bao gồm cả sử dụng cầu thang tránh thang máy trong trường hợp cháy), đặt bình chữa cháy mini trong căn hộ, và thường xuyên kiểm tra hệ thống điện.
Cải cách và siết chặt quản lý công trình xây dựng
Chính quyền cần ban hành quy định mới, yêu cầu tất cả công trình lớn áp dụng tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy quốc tế như NFPA hoặc IBC, đồng thời thực hiện kiểm tra định kỳ bắt buộc. Các vi phạm như sử dụng vật liệu không đạt chuẩn phải bị xử phạt mạnh, có thể kèm theo đình chỉ thi công hoặc thu hồi giấy phép xây dựng[20].
Kết luận
Vụ cháy thảm khốc tại khu chung cư Wang Fuk Court ở Hong Kong là hồi chuông cảnh tỉnh về những lỗ hổng nghiêm trọng trong quản lý an toàn xây dựng, cải tạo công trình và ứng phó khẩn cấp. Đây không chỉ là bi kịch nhân đạo mà còn là lời cảnh báo cho mọi quốc gia đang đối mặt với tình trạng đô thị hóa nhanh chóng, già hóa khu nhà ở và mật độ dân cư cao. Cần những cải cách toàn diện, từ chính sách đến văn hóa an toàn, để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân trong tương lai.
Nguồn
[1] Wikipedia: 2025 Tai Po apartment fire. https://en.wikipedia.org/wiki/2025_Tai_Po_apartment_fire
[2] The Independent: Hong Kong’s deadliest fire in generations kills 83 as construction… https://www.the-independent.com/asia/china/hong-kong-fire-victims-cause-b2873783.html
[3] SCMP: Hong Kong fire: At least 36 killed as 279 remain missing. https://www.scmp.com/news/hong-kong/society/article/3334292/44-dead-279-missing-hong-kong-fire-3-arrested-investigation-launched
[4] Global News: Deadly Hong Kong fire rips through residential complex, kills at least 14. https://globalnews.ca/news/11544383/hong-kong-building-high-rise-fire/
[5] Vietnam Express: Cụm chung cư cháy ở Hong Kong từng bị cảnh báo về nguy cơ hỏa hoạn. https://vnexpress.net/cum-chung-cu-chay-o-hong-kong-tung-bi-canh-bao-ve-nguy-co-hoa-hoan-4987090.html
[6] BBC News: What we know about the Hong Kong apartment fires. https://www.bbc.com/news/articles/cdxe9r7wjgro
[7] Báo Môi Trường: Thảm họa Wang Fuk Court và bài học cho tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy. https://baomoi.com/tham-hoa-wang-fuk-court-va-bai-hoc-cho-tieu-chuan-phong-chay-chua-chay-c53872422.epi
[8] Báo Chính Phủ: Cháy chung cư ở Hong Kong: Ít nhất 44 người thiệt mạng. https://baochinhphu.vn/chay-chung-cu-o-hong-kong-it-nhat-44-nguoi-thiet-mang-102251127092730465.htm
[9] Dân Trí: Lời cảnh báo 1 tuần trước vụ cháy chung cư Hong Kong. https://dantri.com.vn/the-gioi/loi-canh-bao-1-tuan-truoc-vu-chay-chung-cu-hong-kong-20251128074359726.htm
[10] Reuters: Hong Kong nears end of search and rescue mission as tower fire toll rises to 94. https://www.reuters.com/world/china/hong-kong-nears-end-search-rescue-mission-tower-fire-toll-rises-94-2025-11-28/
[11] ABC7 News: Hong Kong fire: At least 94 dead as firefighters battle burning towers… https://abc7.com/post/3-arrested-least-65-dead-hong-kong-firefighters-battle-burning-towers-second-day/18217715/
[12] Al Jazeera: Hong Kong fire updates: Blaze kills at least 65, hundreds still missing. https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/11/27/hong-kong-high-rise-fire-live-blaze-kills-at-least-44-hundreds-missing
[13] NBC News: Hong Kong high-rise death toll rises to 83, with dozens still missing. https://www.nbcnews.com/world/asia/hong-kong-high-rise-fire-death-toll-rises-arrested-construction-bamboo-rcna246180
[14] RTHK: 行政長官主持跨部門緊急會議 全力協助大埔火警受影響居民. https://www.info.gov.hk/gia/general/202511/26/P2025112600674.htm
[15] DanTri Online: Chuyện tình dang dở của lính cứu hỏa hy sinh trong vụ cháy ở Hong Kong. https://dantri.com.vn/doi-song/chuyen-tinh-dang-do-cua-linh-cuu-hoa-hy-sinh-trong-vu-chay-o-hong-kong-20251127171243476.htm
[16] SCMP: Hong Kong to replace bamboo scaffolding with metal amid safety concerns after deadly fire. https://www.scmp.com/news/hong-kong/society/article/445231/hong-kong-replace-bamboo-scaffolding-metal-amid-safety-concerns-after-deadly-fire
[17] Hong Kong Housing Authority: Housing Development Statistics – Past Years. https://www.housingauthority.gov.hk/en/about-us/corporate-information/statistics/housing-development-statistics/past-years/index.html
[18] South China Morning Post: Fire department chief says more than 150 firefighters involved in Tai Po blaze. https://www.scmp.com/news/hong-kong/emergency-services/article/3334524/more-than-150-firefighters-involved-tai-po-blaze
[19] Hong Kong Labour Department: Fire Safety Advice for Construction Sites. https://www.labour.gov.hk/eng/news/2025/cn005.htm
[20] International Code Council: International Building Code. https://codes.iccsafe.org/content/ibc2021p1/
